Nhà lá gốm sứ Bát Tràng: Gợi kí ức xưa trong hòn non bộ

Chiếc nhà cấp bốn, đắp đất hoặc bùn ao, lợp mái lá thường có hai gian hoặc ba gian nhà chính và thêm chái bếp nho nhỏ nép vào cạnh hông nhà là mô hình những ngôi nhà phổ biến ở hầu hết các làng quê Bắc Bộ cách đây khoảng gần 100 về trước giờ được  các nghệ nhân Bát Tràng tái hiện lại trong mô hình nhỏ xinh có thể bày trên kệ trong phòng khách, phòng đọc, phòng làm việc, ban công nếu chúng ta thích vì rằng những mô hình nhà lá bằng gốm sứ này chủ yếu dùng trong trang trí nội ngoại thất, sân vườn tiểu cảnh, đặc biệt là dùng trang trí hòn non bộ.

Mô hình nhà lá xưa với ba gian nhà lợp lá, lợp dạ được đắp đất hoặc đắp bùn có chái bếp nho nhỏ nép bên hông và rặng rào thưa vừa để phân chia không gian, diện tích sử dụng vừa làm duyên cho ngôi nhà rất xinh đẹp, giản dị mà ấm cúng

Cùng với sự phát triển của đời sống kinh tế những ngôi nhà lá đó dần được thay thế bằng nhà xây gạch với mái ngói đỏ tươi, những nhà bếp xinh xắn tách riêng biệt để tiện cho việc nấu cơm, đun cám lợn bằng rơm, bằng lá không thốc khói vào không gian nhà ở. Và cho tới nay, không chỉ những ngôi nhà ngói cấp bốn ba gian cũng đã thưa dần, thay vào đó là những nhà mái bằng, nhà cao tầng với công trình phụ khép kín mà cả những ngôi nhà lá cũng chỉ còn trong những khu nghỉ dưỡng, những khu ẩm thực gợi nhớ những kí ức xưa cũ.

Một trong những mô hình nhà mái ngói ba gian lợp ngói của bà con Bắc Bộ gây sốt cộng đồng mạng suốt thời gian trước được các nghệ nhân Hải Phòng thực hiện cùng với mô hình nhà mái lá xưa của bà con Bát Tràng giờ không còn phổ biến nhưng vẫn được giới trẻ yêu thích (ảnh: st)

Khi gặp lại những mô hình nhà lá xưa được các nghệ nhân Bát Tràng tái hiện lại chúng ta như được chu du ngược thời gian về thời mà cha ông ta đã từng sống trong những ngôi nhà có nền đất mịn, ba gian nhà đơn sơ dưới mái lá rêu ẩm và bức tường đắp đất, đắp bùn nồng đượm mùi quê hương. Với chái bếp nho nhỏ nép vào hông nhà để tận dụng bức tường chính của ba gian nhà chính, trước cửa, bên hiên nhà, chiếc chum nước nhỏ, đụn rơm con con tiện cho việc nấu nướng.

Một kiểu dáng khác của ngôi nhà mái lá xưa với đụn rơm nhỏ, cong nước mưa, tấm bục gỗ làm chỗ ngồi nghỉ ngơi thư giãn nom lãng mạn và tiện nghi 

Có những ngôi nhà còn được trang bị cả giếng nước, một trong những chi tiết không thể thiếu trong bất cứ khung cảnh nhà lá xưa cũ nào; cả những hàng rào đan chéo hay cái chõng tre kê ngoài sân nhà.

Các nghệ nhân Bát Tràng đã rất giỏi trong việc tái hiện lại phong cảnh xưa cũ và đời sống của bà con nông dân Việt Nam ta cách đây cả gần 100 năm với cây chuối, khoảng sân, giếng nước đào, đụn rơm và chiếc phản tre đặc trưng cùng những hàng rào không lẫn vào đâu được

Những mô hình nhà lá xưa này không chỉ gợi lại cảnh sống của thế hệ cha ông chúng ta xưa mà còn mang tới không gian sống đơn sơ, trong lành, lãng mạn trong cảnh nghèo túng mà đầm ấm của làng quê Bắc Bộ suốt một thời gian dài sau chiến tranh.

Những ngôi nhà này thường được dùng để trang trí sân vườn, tiểu cảnh, đặc biệt là hòn non bộ (ảnh: st)

Nếu trước đây, những ngôi nhà này mặc định dành cho việc trang trí hòn non bộ với việc thiết kế khung cảnh những ngôi làng nằm dưới chân núi phổ biến tại miền Bắc, miền Trung Việt Nam thì giờ đây những mô hình nhà lá xưa này còn được giới trẻ yêu thích dùng như một tác phẩm gốm sứ độc lập trong trang trí không gian sống.

Một hình ảnh khác của mô hình nhà lá Bắc Bộ xưa bằng gốm sứ khiến chúng ta thích thú

Chúng ta cùng ngắm một số hình ảnh nhà lá xưa bằng gốm sứ Bát Tràng để cảm nhận những kí ức đẹp, những tác phẩm gốm sứ ý nghĩa được thực hiện từ làng cổ Bát Tràng nhé!

(Hình ảnh được thực hiện tại tiệm Gốm sứ Bát Tràng Cổ Truyền và Hiện đại ở chợ gốm sứ làng cổ Bát Tràng, Hà Nội )

Dị Thảo