Không biết chính xác thời gian ra đời của chiếc ấm chuyên pha trà đầu tiên tại Bát Tràng là khi nào, dường như từ thời xa xưa ấy chưa có thói quen hoặc có chăng nữa thì những biến động của đời sống và lịch sử cũng xóa nhòa đi những “chứng tích” chào đời của chiếc ấm đầu tiên ấy rồi. Giờ đây người ta chỉ phán đoán rằng: việc làm ấm chén có thể bắt đầu từ thế kỉ 15 khi Bát Tràng còn có tên là Bát Thổ Phường (Phường Đất Trắng), một địa chỉ nổi tiếng cả nước với nghề làm gốm và được triều đình nhà Lý chọn làm nơi đặt những mặt hàng quan trọng cho triều đình, trong đó, có rất nhiều đồ dùng như ta gọi bây giờ là đồ gia dụng mà ấm chén uống nước- pha trà là một trong những mặt hàng đó.
Người ta gọi đây là bộ đồ trà tử sa- chiếc ấm chuyên pha trà này được làm từ một loại cát tím (tức tử sa) qua đôi bàn tay tài hoa của các nghệ nhân làng nghề truyền thống chiếc ấm pha trà bình thường trở thành một tác phẩm nghệ thuật độc đáo với họa tiết hoa mai đắp nổi, những đường bo quanh thân ấm điệu nghệ trên màu men nâu hạt dẻ và lòng cốc có màu xanh cuốn hút
Bộ đồ trà xưa và những đói nghèo năm cũ…
Cũng như chiếc bát ăn cơm, chiếc chuyên pha trà dường như xuất hiện ở khắp mọi nơi, trong mọi gia đình người Việt. Tuy vậy, vào thời điểm khó khăn về kinh tế sau chiến tranh, chỉ có những gia đình còn giữ được nếp xưa và có chút của ăn của để mới thường bày một bộ đồ trà trong tủ kính như một món đồ dành cho bài trí- có lẽ đây là nét rất riêng mà chỉ ở miền bắc Việt Nam, phần lớn là thuộc bà con đồng bằng bắc bộ mới có thói quen bất thành văn như một tập tục này.
Những gia đình ở diện thường thường bậc trung, dù là nhà giàu hay nhà phên vách nứa cũng thường có một bộ đồ trà dù cũ xỉn trên bàn, pha loại trà bộc thường thường, loại rẻ, ai vào cũng mời rít một hơi thuốc lào làm vài ba ngụm trà rồi cùng nhau lào phào mấy mươi câu chuyện, vậy cũng ấm tình làng nghĩa xóm, bớt đi những âu lo, đi qua những đận tháng ba ngày tám đói khát, thiếu thốn.
Không còn lo đói nghèo nữa, người dân Việt Nam giờ đây thưởng trà theo các kiểu khác nhau và được lựa chọn sẽ uống trà trong một bộ pha trà như thế nào- trong ảnh là các bộ đồ pha trà độc đáo được bày bán tại chợ gốm làng cổ Bát Tràng
Vậy mà, đơn sơ thế thôi, nhưng nhiều nhà cũng chả có nổi một bộ đồ trà, loanh quanh khi nào thèm lắm lại la cà sang hàng xóm. Có những tài liệu cho thấy, ngay cả nhà thơ Bút Tre, nhà thơ trào lộng hiện đại duy nhất của Việt Nam ta cũng nghèo tới nỗi, thơ của ông có trong mọi cuộc “trà dư tửu hậu”, nhiều người luyên thuyên, bịa thêm trong mọi cuộc tiệc trà vậy mà trong nhà ông không có lấy một bộ đồ trà.
Bộ đồ trà nay và các kiểu thưởng trà… hiện đại
Ngày nay, khi đời sống nhân dân ta ngày một no ấm, chúng ta không còn lo kiếm một bộ đồ trà chỉ để trưng bày ngắm nghía, chẳng dám mang ra dùng hay quanh năm gắn bó với một bộ đồ trà xỉn cà meo, ấm thì sứt vòi, chén thì cái mẻ cái đứt quai mà chúng ta đã thừa điều kiện để du nhập các cách uống trà từ nước ngoài vào: từ việc thưởng trà đạo Nhật Bản, dùng trà theo phong cách Trung Quốc hay mua các loại trà đặc biệt của Châu Âu, ngồi trong những không gian sang trọng theo kiểu phương Tây mà chúng ta còn có thể tự tay pha một chuyên trà thật ngon mang đậm hồn cốt và được sản xuất từ A đến Z theo đúng kiểu Việt Nam.
Cũng là họa tiết hoa mai truyền thống được vẽ trên nước men trắng nhưng bộ đồ trà này còn được thiết kế một cách ngộ nghĩnh với những chi tiết độc- lạ từ núm ấm và vòi ấm cũng như thân ấm- chưa uống trà, chỉ ngắm bộ ấm chén đã thấy vui mắt...
Chỉ còn thiếu nước suối trong như nước mắt một nàng tiên theo các tích truyện xưa nói về trà, cũng chẳng cầu kỳ tới nỗi ướp những bút trà được chọn từ những cây trà tốt nhất rồi đặt vào những nhụy hoa trinh nguyên cho ngậm hương suốt một đêm ròng mới hé cậy ra mang về hãm trong những cái chuyên đặc biệt và rót vào cốc nạm ngọc…. Mà ngay lúc này, khi bắt đầu nổi hứng thú chúng ta có thể dùng một ly trà theo ý thích tức thì bằng cách lên mạng đặt mua và gọi mang tới một bộ đồ uống trà theo yêu cầu (hoặc được tư vấn thêm) từ những gian hàng bán đồ gốm sứ Bát Tràng. Những bộ đồ trà được thiết kế tinh xảo, độc đáo với hoa văn truyền thống hoặc hiện đại, với các kiểu dáng từ ấm tròn tới ấm vuông, từ vai vuông tới các kiểu đắp nổi, từ vòi ngang tới vòi cong…
Bộ ấm chén này được thiết kế gần gũi với màu nâu vỏ đỗ, họa tiết cành trúc truyền thống và vai ấm vuông tựa chiếc ấm tích, những chiếc chén to và thành cao như chiếc cốc sẽ rất hợp cho việc pha chè tươi theo kiểu bà con nông dân đồng bằng bắc bộ
Những chiếc ấm được chế tác từ đôi bàn tay tài hoa, điêu luyện của các nghệ nhân trên chất đất quý lấy từ lòng sông hay được phát hiện trên những mảnh ruộng đặc biệt, qua rất nhiều công đoạn và được “thử” lửa ở nhiệt độ cao sẽ không còn lo âu về chất lượng sản phẩm hay những cảnh báo về nguy cơ thiếu an toàn hàng hóa. Trà chúng ta có thể mua ở bất kỳ đâu, thậm chí ngồi mở di động, lên mạng, câu một cuộc điện thoại là có người mang tới tận nơi. Những bút trà thơm ngon được trồng trên những cánh đồng bát ngát sương sớm, “uống” những giọt ban mai đầu tiên và “hít thở” không khí trong lành của bình nguyên thanh sạch trên đất mẹ hiền…
Hãy cùng ngắm bộ sưu tập các ấm chuyên pha trà bằng gốm sứ Bát Tràng để “dinh” một bộ về vừa ngắm nghía, vừa chiêm nghiệm, vừa nhâm nhi ly trà cho đầu óc tỉnh táo và hưng phấn…
Một bộ ấm chén và "các bộ lệ" bằng men lam giả cổ bọc đồng tinh xảo sẽ hợp với các không gian nhà vườn theo kiểu truyền thống hoặc kiểu xưa sang trọng, trang nhã
Những bộ ấm chén men lam hoặc men lam rạn giả cổ bọc đồng vô cùng ấn tượng được bày bán tại chợ gốm làng cổ Bát Tràng
Một bộ ấm chén tử sa đơn giản nhưng đẹp lạ lùng với hình hoa mai vẽ tay tinh tế
Rất nhiều màu sắc, họa tiết và thiết kế đáng yêu khác nhau dành cho chuyên pha trà; những chiếc chén xinh xinh giờ đây không đơn thuần chỉ để uống nước mà nó còn góp phần cho việc thưởng trà được thi vị hơn
Vô cùng độc đáo và bắt mắt
Một kiểu dáng khác lạ đáng yêu khác cho bộ đồ trà từ làng gốm Bát Tràng
Ở những thiết kế hiện đại với màu men trắng bóng các họa tiết truyền thống như trúc, mai cũng mang một phong cách tươi sáng lạ lùng
Với những kiểu dáng tráng men trắng, thiết kế hiện đại, màu sắc tươi tắn không gian trang hoàng phù hợp với mọi ngôi nhà hiện đại bây giờ. Sẽ không thiếu cho bất kỳ phong cách nào khi du khách ghé thăm chợ gốm làng cổ Bát Tràng
Những bộ có họa tiết hoa ánh kim, ấm to tròn, chén tròn trên màu men trắng bóng bắt mắt
Một thiết kế khác cho dòng ấm tử sa in hoa mai với lòng chén màu xanh nước hến độc đáo
Thục Nhi