Để hiểu rõ hơn về khái niệm gốm và sứ chúng ta nên biết theo tiếng anh phân định rất rõ ràng gốm và sứ, gốm theo tiếng anh là Ceramics, còn sứ là Porcelain và gốm sành người ta gọi là terracotta.
Gốm và sứ được phân biệt theo nhiệt độ nung.
Gốm là những sản phẩm nung ở nhiệt độ dưới 1.100 độ C, cho nên độ cứng cũng như độ bền thấp hơn so với sứ. thông thường những sản phẩm gốm thường là những đồ chậu hoa, gạch men, đồ trang trí, đồ dùng không cần đến độ cứng cao. Với nhiệt độ thấp các sản phẩm gốm thường giữ được độ tròn chính xác hơn do với nền nhiệt độ dưới 1.100 độ C sản phẩm thường ít bị méo hay nứt. Và điều quan trọng là chi phí cho sản phẩm gốm khi nung ở nhiệt độ thấp sẽ ít tốn kém nhiên liệu hơn rất nhiều so với sứ.
Sứ là sản phẩm nung ở nhiệt độ trên 1.100 độ C đến cao có thể đến 1.300 độ C, Như ở Bát tràng hiện nay thường đun sứ ở nhiệt độ 1.280 độ c đến 1.285 độ C.
Với nhiệt độ nung như vậy thì thường sản xuất những hàng sứ cao cấp, có giá thành cao vì chi phí nung cao hơn rất nhiều so vơi gốm. Và với nhiệt độ nung cao thì tỷ lệ hàng bị méo và sùi nứt sẽ cao hơn so với hàng gốm, nên tỷ lệ hàng đạt tiêu chuẩn hàng một sẽ thấp hơn.
( Vò ngâm rượu bằng sứ )
Gốm sứ được phân biệt theo loại sản phẩm và loại đất sử dụng.
Theo loại sản phẩm thì có thể coi những sản phẩm thô mộc có tính chất sần cao được tráng men hay không tráng men. Như chum gốm, vò gốm hay nồi đất gốm. Nhưng loại gốm này thường sử dụng loại đất sét được tinh chế sơ sài, vẫn giữ mầu nâu đỏ như dất sét thông thường.
Sứ thì là những sản phẩm tinh xảo hơn, sứ có mầu trắng sáng hoặc trắng đục hay trắng xanh tùy từng loại. Thường những sản phẩm là Ấm chén, Bát đĩa hay bộ đồ ăn, cốc sứ....
( chum chậu bằng gốm )
Phân biệt gốm sứ theo âm thanh.
Sứ được nung ở nhiệt độ cao, có độ cứng đanh hơn nhiều so với Gốm , nên khi gõ vào tiếng ngân thanh hơn, cao hơn.
Gốm có độ xốp hơn, độ kết dính giữa các phân tử của đất kém hơn, nên tiếng vang kém, và trầm.
Tại Bát Tràng hiện nay vẫn tồn tại cả hai loại sản phẩm là Gốm và Sứ Bát Tràng, nhưng mọi người quen dùng vẫn gọi chung là gốm sứ, ít ai có khai niệm cụ thể để phân định rõ ràng cái nào là gốm cái nào là sứ mà chỉ theo thói quen gọi tên như Chậu Gốm thì mầu nâu đỏ, Chậu Sứ men trắng hay men mầu, Ấm chén Sứ thì men bóng và men mờ, ấm chén gốm thì đất nâu đỏ hay nâu đen, tranh sứ thì có men còn tranh gốm thì thô và không men...